کود ازت از مهمترین کودهای کشاورزی
کود ازت ، می‌تواند تاثیرات مختلفی روی زمین‌های زراعی داشته باشد. زمین‌های زراعی شاهرگ تمدن بشری هستند و به همین منظور هر آنچه که بر روی آن‌ها تاثیر داشته باشد به اندازه‌ای اهمیت دارد که باید به خوبی مزایا و معایب آن را بررسی کرد.
گیاهان مواد غذایی، فیبر، داروهای مسکن و دیگر مواد حیاتی برای زندگی بشر را فراهم می‌کنند و کود ازت ، نقشی مهم در پرورش انواع مختلف گیاهان دارد. حال با در نظر گرفتن این که تا سال 2050، جمعیت نسل بشر به بیش از نه میلیارد نفر می‌رسد، هر روزه کشاورزان بیشتری به استفاده از کودهای شیمیایی، به خصوص کود ازت روی می‌آورند.
هر گیاه برای رشد به هفده ماده اساسی نیاز دارد، که از این هفده ماده، چهارده ماده توسط خاک و سه ماده باقی مانده از هوا و آب به گیاه می‌رسند. دانش علوم خاک، اصلی‌ترین دانش بنیادی مورد نیاز برای ساختن کود است و بر اساس همین دانش، کودهای متفاوتی ساخته شده‌اند که اصلی‌ترین آن‌ها کود ازت، کود فسفر و کود پتاسیم هستند.
نگاهی دقیق‌تر به کود ازت
کود ازت تامین کننده عمده نیتروژن گیاه است، گیاهان ازت را بیش از هر عنصر دیگری به مصرف می‌رسانند. کود ازت، همان کودی است که سلامت گیاه را حین رشد تضمین کرده و به آن ارزش غذایی می‌بخشد. چراکه نیتروژن موجود در ازت برای ساخت پروتئین ضروری است و پروتئین ماده تشکیل دهنده بخش عمده‌ای از بدن موجودات زنده است.
کود ازت، توانایی ذخیره انرژی را برای گیاه فراهم کرده و انجام فرآیند فتوسنتز را تسهیل می‌کند. گاهی برای افزایش اثر بخشی کود ازت، آن را با موادی مانند پتاسیم و فسفر ترکیب می‌کنند. ترکیب فسفر با کود نیتروژن دار، باز هم موجب افزایش توانایی ذخیره انرژی گیاه می‌شود و اصلی‌ترین منبع برای تامین فسفر مورد نظر، سنگ فسفات است. اگر حاشیه برگ گیاهانتان به سیاهی گروید، بدانید که باید کود ازت را با کمی فسفات ترکیب کنید و اگر رنگ بخش میانی برگ گیاه به قهوه‌ای یا زرد گروید، باید دوز کود ازت مورد استفاده‌تان را بالا ببرید.
گاهی پیش می‌آید که حاشیه برگ گیاهان، به جای سیاه، به رنگ زرد یا قهوه‌ای در می‌آید و نوک برگ حالت چروکیده پیدا می‌کند، در این حالت باید کود ازت مورد استفاده خود را با پتاسیم ترکیب کنید. استفاده از پتاسیم به عنوان ماده‌ای برای غنی‌تر کردن خاک گیاه، موجب افزایش استحکام ساقه گیاه می‌گردد. پتاسیم همچنین مقاومت گیاه را در برابر کمبود رطوبت محیط و یا سرمای بیش از حد افزایش می‌دهد و موجب تقویت ریشه آن می‌گردد.
معایب استفاده از کود ازت
ضرب‌المثلی وجود دارد که می‌گوید “جملگی عیب بگفتی، هنرش نیز بگو”، حال که ما در این متن فقط از مزایای کود ازت صحبت کردیم، وقتش رسیده که اطلاعات مختصری درباره معایب استفاده از این کود شیمیایی در اختیارتان بگذاریم.
با توجه به این که صنعت کشاورزی در ایران چندان مدرن نیست، به صورت پیش فرض هیچ سیستمی برای دفع آسیب‌های زیست محیطی ناشی از به کارگیری کود ازت وجود ندارد، بنابراین خاک زراعتی پس از مدتی توانایی بازپروری خود را از دست داده و ضعیف می‌شود. بنابراین اگر قصد به کارگیری کودهای شیمیایی را دارید، بهتر است حتما به فکر سیستمی برای دفع آسیب‌های زیست محیطی باشید.
